Soortenmanagementplan

Soortenmanagementplan en omgevingsvergunning voor een flora- & fauna-activiteit

Het soortenmanagementplan (SMP) is een belangrijke basis voor de enorme opgave waar gemeenten, woningcorporaties, projectontwikkelaars en particulieren momenteel voor staan: het slopen van woningen gevolgd door nieuwbouw, renoveren, verbouwen en/of verduurzamen van woningen en kantoren. Bij een ruimtelijke ontwikkeling moet de initiatiefnemer vooraf onderzoek doen naar het voorkomen van beschermde, meestal gebouwbewonende soorten zoals vleermuizen, huismus, spreeuw en gierzwaluw. Deze dieren zijn beschermd onder de Omgevingswet.

Wat is een Soortenmanagementplan?

Een soortenmanagementplan (SMP) is een gedetailleerd plan dat is ontworpen om specifieke diersoorten in een bepaald gebied te beschermen en hun leefomgeving te verbeteren. Aan de hand van gebiedsdekkend veldonderzoek en bronnenonderzoek wordt een SMP opgesteld, voor bijvoorbeeld het bezit van woningcorporaties of een gemeente. Dit plan beschrijft de staat van instandhouding van beschermde soorten in dit gebied en hoe deze middels maatregelen tijdig te waarborgen. Een mooi voorbeeld hiervan is het zogenoemde ‘Natuurinclusief bouwen’, waarbij in nieuwbouwwoningen voorzieningen voor onder meer gewone dwergvleermuis, gierzwaluw en huismus worden ingebouwd. Verder kan gedacht worden aan het aanbrengen van groenstructuren of opzetten van ecologisch beheer van de buitenruimte ter versterking van het leefgebied van de betrokken soorten. Maar ook bijvoorbeeld het afstemmen van de bouwwerkzaamheden op de levenscyclus van dieren is een belangrijk onderdeel van het SMP.

Een soortenmanagementplan fungeert als basis voor een omgevingsvergunning voor het hele gebied. Middels deze vergunning worden voor meerdere jaren (5 tot 10 jaar) ruimtelijke ontwikkelingen toegestaan, mits de gunstige staat van instandhouding van beschermde soorten is gewaarborgd door het treffen van (voorzorgs)maatregelen.

Voordelen van een SMP

Volgens Ecoresult B.V. kunnen verduurzaming en sloop/nieuwbouwprojecten goed samengaan met soortenbescherming. Een projectspecifiek toetsingstraject duurt nu ongeveer 2,5 jaar. Met het oog op de planning en logistiek vergt dit erg veel van projectontwikkelaars, aannemers, woningcoöperaties en andere instanties. Een gebiedsgerichte aanpak met als basis een soortmanagementplan biedt hiervoor een uitkomst: het is hiermee mogelijk 1,5 tot 2 jaar op een project te besparen. Dit is een prachtige kans om economie en ecologie te verbinden.

Voorafgaand aan het opstellen van een soortenmanagementplan (SMP) inventariseert Ecoresult de wens van de opdrachtgever. In deze verkenning wordt bepaald welke werkzaamheden onderdeel worden van het SMP. Dit kan breder zijn dan isoleren. Denk hierbij aan dak vervanging, zonnepanelen plaatsen, een aanbouw plaatsen of zelfs sloop-nieuwbouw. Deze activiteiten worden in de gemeentes in de huidige situatie al beoordeeld door vergunningverleners. Niet iedere activiteit heeft dezelfde procedure, waardoor meerdere afdelingen betrokken moeten worden bij de implementatie van het SMP. Ecoresult inventariseert in samenwerking met de opdrachtgever welke betrokkenen binnen de organisatie belang hebben bij het SMP en hoe dit voor iedere afdeling op maat toegepast kan worden.

Gebiedsgerichte aanpak

Omdat het plan onderdeel uitmaakt van een gebiedsgerichte aanpak is de bescherming niet gericht op een paar dieren op één plek, maar op een groter gebied waarin de populatie leeft. Het aanvragen van een eigen omgevingsvergunning is dan niet meer nodig bij het verduurzamen van elke losse woning of gebouw, maar wordt geregeld via een machtiging van de gemeente. Bovendien weet de initiatiefnemer zoals een projectontwikkelaar of particulier vooraf waar hij aan toe is en wat er vanuit het SMP van hem gevraagd wordt. Dit bespaart de initiatiefnemer veel tijd en kosten.

We streven bij de implementatie van soortenmanagementplannen altijd naar het aanstellen van een centraal aanspreekpunt binnen de organisatie die de uitvoering van het SMP coördineert. Deze persoon registreert de aanvragen van derden die gebruik willen maken van de gebiedsbrede ontheffing en communiceert de voorwaarden die hieraan verbonden zijn door. Deze voorwaarden staan opgetekend in ecologisch werkprotocollen die voor standaard ingrepen en situaties opgesteld zijn. Soms is maatwerk van toepassing en een advies van een deskundig ecoloog noodzakelijk.

Ecoresult is in de eerste periode, in een vervolg op de oplevering van het SMP, op de achtergrond betrokken bij de SMP-coördinator om ondersteuning te bieden. Uiteindelijk is het doel dat de SMP-coördinator in samenwerking met de stadsecologen een zelf functionerend geheel is, waarbij Ecoresult als ecologisch deskundige alleen nog betrokken wordt bij afwijkende casussen die geen plaats in het SMP hebben.