Natuurinclusieve wijk Blauwe Zoom: bouwen met ruimte voor mens en natuur
In opdracht van de Gebroeders Blokland heeft Ecoresult in 2019 een natuurinclusief inrichtingsadvies opgesteld voor het nieuwbouwproject Blauwe Zoom in Hardinxveld-Giessendam. Deze projectontwikkelaar is verantwoordelijk voor de uitvoering en realisatie van dit nieuwbouwproject. Het gaat om circa 80 woningen. Directe aanleiding voor het inrichtingsadvies is de ambitie van de Gebroeders Blokland om een natuurinlusieve wijk te ontwikkelen, waarin natuurvoorzieningen worden geïntegreerd en actuele natuurpotenties worden benut.
Onze collega Martijn van der Neut heeft onlangs een bezoek gebracht aan de wijk Blauwe Zoom te Hardinxveld-Giessendam om te kijken hoe zijn ecologische adviezen zijn geïntegreerd in deze nieuwbouwwijk. Hij vertelt hierover in bovenstaande video.
Voorzieningen voor stadsnatuur worden daarbij opgenomen in het pand en de ruimtelijke omgeving. Onze collega Martijn van der Neut is nauw betrokken geweest bij dit project en heeft het inrichtingsadvies geschreven dat de praktische uitwerking vormde van deze ambitie.
De Blauwe Zoom vertegenwoordigt bij een natuurinclusieve inrichting een hoge potentie voor uiteenlopende dier- en plantensoorten. Deze potentie wordt verwezenlijkt door middel van het aanleggen van natuurvriendelijke oevers, bloemrijke bermen, structuurverhogende elementen en het treffen van voorzieningen voor gebouwbewonende vleermuizen en vogels.
Van weiland naar natuurinclusieve woonwijk
Het plangebied ligt in het westen van Hardinxveld-Giessendam, tussen de Schapedrift en de Buitendams. Het gebied bestaat voornamelijk uit weiland met verschillende verkavelingssloten die het land verdelen in langwerpige graslandpercelen. De begroeiing bestaat uit diverse grassoorten, kruiden zoals scherpe boterbloem en smeerwortel, en knotwilgen langs de slootoevers.
In de nieuwe situatie verrijst hier een natuurinclusieve nieuwbouwwijk met eengezinswoningen en een appartementencomplex. Een centraal gelegen west-oost georiënteerde watergang deelt de wijk in tweeën en creëert drie “schiereilanden” in het zuidelijke deel. Naast bebouwing kent de wijk watergangen, groenstroken, straten en parkeerplaatsen, allemaal natuurvriendelijk ingericht en beheerd.
Inrichtingsadvies: kansen voor stadsnatuur
De natuurinclusieve aanpak biedt volop kansen voor verschillende soortgroepen:
Gebouwbewonende vleermuizen
Alle Nederlandse vleermuissoorten zijn zwaar beschermd. Soorten als de gewone dwergvleermuis en ruige dwergvleermuis maken gebruik van verschillende verblijfplaatsen in gebouwen. Omdat nieuwe of gerenoveerde gebouwen door aangescherpte bouwnormen vaak minder toegankelijk zijn voor vleermuizen, is het belangrijk hier tijdens de bouw rekening mee te houden.
Gebouwbewonende vogels
Soorten als huismus, gierzwaluw en spreeuw staan onder druk door afnemende nestgelegenheid. Moderne bouwmethoden en isolatie-eisen hebben geleid tot minder geschikte nestplaatsen. Het creëren van nestgelegenheid in de nieuwe wijk is daarom een belangrijk speerpunt.
Gierzwaluwen | Foto: Jacques van der Neut
Blauwborst| Foto: Kees de Vries
Riet- en moerasvogels
De waterrijke dooradering van de wijk biedt, wanneer natuurvriendelijk ingericht, goede kansen voor soorten als waterral, blauwborst, kleine karekiet en rietgors.
Dagvlinders
Een gevarieerde vegetatie met bloemen en kruiden zal aantrekkelijk zijn voor algemene vlindersoorten zoals groot koolwitje, dagpauwoog en citroenvlinder.
Amfibieën
De watergangen in de wijk zullen waarschijnlijk snel gekoloniseerd worden door algemene soorten als gewone pad, bruine kikker en kleine watersalamander. De rugstreeppad, die nu al aan de oostgrens van het plangebied voorkomt, zal vooral in de beginfase van de wijk aanwezig zijn.
Libellen en juffers
De ligging in een waterrijke omgeving biedt kansen voor zowel algemene soorten als gewone oeverlibel en lantaarntje, als zeldzamere soorten zoals grote roodoogjuffer en weidebeekjuffer.
Vissen
Heldere watergangen met gevarieerde oever- en watervegetatie en een goede verbinding met omliggende wateren zullen geschikt leefgebied bieden voor diverse vissoorten.
Weidebeekjuffer| Foto: Kees de Vries
Dodaars| Foto: Kees de Vries
Concrete maatregelen natuurinclusief bouwen Blauwe Zoom
Om deze natuurpotenties te verwezenlijken, heeft Ecoresult verschillende maatregelen voorgesteld:
- Aanleggen van natuurvriendelijke oevers
- Creëren van bloemrijke bermen
- Aanbrengen van structuurverhogende elementen
- Treffen van voorzieningen voor gebouwbewonende vleermuizen en vogels
- Behoud van de huidige knotwilgen
Belang van draagvlak en beheer
Voor een optimaal resultaat is het creëren van draagvlak onder toekomstige bewoners essentieel. Als bewoners trots zijn op hun natuurinclusieve wijk, dragen zij bij aan het ontwikkelen en behouden van biodiversiteit en het groene karakter van de wijk.
Daarnaast is goed beheer van de openbare ruimte cruciaal. Dit dient voornamelijk gefaseerd te gebeuren en buiten de kwetsbare periodes van insecten en vogels.
Toekomstperspectief
Dit inrichtingsadvies is een eerste verkenning van de mogelijkheden. Vervolgens heeft Ecoresult een gedetailleerd inrichtings- en beheerplan opgesteld, waarin in de natuurinclusieve maatregelen in samenspraak met de projectontwikkelaar zijn geconcretiseerd en gevisualiseerd.
De Blauwe Zoom laat zien dat een andere manier van bouwen mogelijk is – een manier die biodiversiteit bevordert en het leefbaarheidsgenot vergroot. Een wijk waar mens en natuur harmonieus samenleven, nu en in de toekomst.
Als gemeente of projectontwikkelaar geïnteresseerd in natuurinclusief bouwen? Ecoresult heeft ruime ervaring op het gebied van ecologisch inrichtings- en beheeradvies. Neem contact met ons op en onze adviseurs leggen graag uit wat wij voor jouw project kunnen betekenen.
