Resultaten onderzoek broedbiologie matkop 2024
Matkoppen hebben het de laatste jaren steeds moeilijker en hun aantal gaat landelijk helaas hard achteruit. Binnen het werkgebied van Ecoresult komt deze mezensoort nog relatief vaak voor, wat aanleiding gaf tot een eigen onderzoek. Met dit onderzoek willen we meer leren over matkoppen en tegelijkertijd bijdragen aan het behoud en herstel van deze soort.
In dit artikel delen we niet alleen een aantal bevinden van het afgeronde onderzoek 2024, maar vertellen we ook meer over het voortzetten van dit onderzoek in 2025!
Stabiele populatie, maar zorgelijke nestsucces
Onder begeleiding van onze collega Cornelis Fokker heeft stagiaire Celeste Polak dit jaar 39 territoria van matkoppen gevonden op IJsselmonde. Dit is ongeveer gelijk met het aantal territoria 5 jaar geleden. De hoogste dichtheid werd gevonden in Klein Profijt. De dichtheid van matkoppen was hoger in gebieden waar meer dood hout en dus meer nestmogelijkheden aanwezig waren.
Vanaf maart tot en met juni 2024 hebben we 11 nesten gevolgd. Elk nest werd twee keer per week voor 30 tot 45 minuten geobserveerd. Tijdens deze observaties werd de activiteit van de matkoppen rondom het nest genoteerd. Daarnaast zijn de nesten opgemeten nadat de jongen waren uitgevlogen of wanneer het duidelijk was dat het nest mislukt was. De drie nesten die in 2023 waren gevonden zijn ook opgemeten en meegenomen in de analyse.
Van de in totaal 14 nesten zijn er 6 uitgevlogen (43%). Voor 4 nesten was de reden van mislukking onduidelijk, voor 3 nesten was grote bonte specht de oorzaak en voor 1 nest is waarschijnlijk het vrouwtje gestorven of heeft zij het territorium verlaten. Het laatste nest is uiteindelijk overgenomen door koolmezen.
Ondanks dat de populatie stabiel is, blijkt het nestsucces dus zorgelijk laag te zijn. Bovendien kwam het lang niet in alle territoria tot een broedgeval. Onduidelijk is nog of de verloren nesten door de ouders zijn gecompenseerd door een tweede legsel, of dat ook in deze ‘stabiele populatie’ de matkoppen op hun laatste poten lopen.
Waar bouwden de matkoppen hun nesten en welke waren het meest succesvol?
De matkoppen bouwden hun nest voornamelijk in (knot)wilgen (12). Twee nesten waren gebouwd in een zwarte els. Gemiddeld waren de nesten op ongeveer 4 meter hoogte gebouwd. De nesten die mislukt waren, waren gemiddeld hoger gebouwd in vergelijking met de nesten die geslaagd waren.
Matkoppen brachten insecten naar hun jongen, waaronder schuimbeestjes en rupsen van de wilgenstippelmot.
Matkoppen jongen geringd
Dit jaar zijn er ook een aantal matkoppen jongen geringd met kleurringen. Door deze ringen is het mogelijk om de verplaatsing van de matkoppen te volgen. Matkoppen leggen geen grote afstanden af, al is er tijdens het zoeken van nesten een matkop mannetje (RmYY) gevonden in de Jan Gerritsepolder die geringd was in het Develbos. Dit mannetje had een afstand afgelegd van zo’n 6 kilometer.
Voortzetten onderzoek matkop 2025 met subsidie van Provincie Zuid Holland en de Vogelbescherming
Het onderzoek in 2024 was een mooi begin om meer te weten te komen over deze bosbewoner. Veel vragen zijn echter nog onbeantwoord, zodat we in 2025 het onderzoek zullen vervolgen. Belangrijke focus voor het onderzoek zal liggen op de grienden die nog in actief beheer zijn (iedere 3 jaar worden de wilgen geknot). Mogelijk ligt hier een belangrijke sleutel voor het succes van matkoppen, omdat grote bonte specht (belangrijke predator) hier afwezig is.
Voor de Provincie Zuid Holland en de Vogelbescherming is het ook interessant om hier meer over te weten, omdat met de bevindingen uit dit gerichte onderzoek concrete maatregelen kunnen worden genomen om de matkop te beschermen. Reden voor deze twee partijen om bij te dragen aan het onderzoek in 2025! Ecoresult is Provincie Zuid Holland en de Vogelbescherming dan ook dankbaar voor deze extra impuls!
